Chocoladehorloges, levenslessen en politieke mores

Vorige week was ik alleen thuis. Op de sterfdag van mijn moeder gingen mijn gedachten onwillekeurig naar ‘akkefietjes’ van vroeger. Zo was ik een jaar of vijf toen mijn moeder een enorme doos chocolade horloges had gekocht. Van een formaat dat ik alleen uit snoepwinkels kende. Het werd hoog weggezet en ik had een doel in mijn leven!

Op een onbewaakt moment, gewapend met een stoel en een stofzuiger, toog ik naar de keuken. Even later zat ik triomfantelijk te smikkelen toen ik me realiseerde dat dit wel eens gevolgen kon hebben. Het moest dus állemaal op, zodat er geen weg terug meer was! Nog weer even later zag ik mezelf zeer stellig ontkennen, met chocola van oor tot oor. Want liegen en je kop in het zand steken is voor de korte termijn minder pijnlijk dan eerlijkheid.

Mijn moeder deed of ze gek was en liet me gaan. Pff, dat was goed afgelopen. Maar daarna zat ik drie dagen met helse buikkrampen op de wc... Ik leerde daar dat eerlijkheid het langst duurt en dat het doel nooit de middelen heiligt.

Inmiddels ben ik tientallen jaren verder en zit ik het grootste deel van deze eeuw voor de VVD in de gemeenteraad. Daar komt het ‘HHNK-dossier’ regelmatig langs. En de analogie is duidelijk.

Uitgaande van eerlijkheid, feiten, lange termijn-denken en integrale oplossingen was de VVD tégen de ‘aankoop-HHNK-voor-leegstand’. Toen het door VD80/CDA/PvdA in 2010 (voor bijna € 3 miljoen) toch werd aangekocht om hun wethouders in het zadel te houden, heeft de VVD geprobeerd om er het beste van te maken en er het ambtelijke huisvestingsprobleem mee op te lossen.

Dit kon kostenneutraal binnen de begroting. Het was inmiddels 2012 en tijdens het dieptepunt van de kantorenmarkt was de waarde van HHNK gezakt naar nog geen € 2,5 miljoen.

  • Aanschaf-voor-leegstand HHNK door VD80/CDA/PvdA - eind 2010: € 2,9 miljoen
  • Taxatie HHNK tijdens dieptepunt kantorenmarkt - eind 2012: € 2,3 miljoen
  • Verkoop-met-verlies HHNK door VD80/CDA/Kras - eind 2014: € 1,5 miljoen

Daarna werd HHNK inzet van de verkiezingsstrijd. Dat leidde er toe dat het complex eind 2014 ongebruikt door het college weer werd verkocht. Voor slechts € 1,5 miljoen. Als ze er maar van af zijn. Het doel heiligt kennelijk de middelen. De VVD heeft gevraagd waarom bij de verkoop niet de oplossing voor de problemen met de Mgr.Veermanlaan en de fusie worden betrokken. Het antwoord van het college is dat dit niet het probleem is. Volgens het college is het probleem dat HHNK in Edam ligt en heeft de coalitie van VD80/CDA/Kras nu eenmaal afgesproken om HHNK te verkopen. Dat heeft weinig weg van een goede afweging en lijkt meer op je kop in het zand steken omdat eerlijkheid pijnlijker is. 

Om te bepalen of in de huidige situatie verkoop van HHNK inderdaad toch het beste is – wat heb je immers aan een leegstaand kantoorpand? – heeft de VVD, op basis van het raadsvoorstel en de antwoorden van het college, de voor- en nadelen op een rijtje gezet (zie kader). Op basis hiervan is verkoop van HHNK onverstandig, tenzij de nadelen worden ondervangen – maar daarop weigert het college in te gaan. Ook blijkt uit de cijfers van het college dat VD80/Kras/CDA bij de verkiezingscampagne vorig jaar van de verkeerde feiten uitgegaan. Toen riepen deze partijen dat verkoop van HHNK 6 ton per jaar zou opleveren. Nu blijkt dat de feiten anders zijn. 

Het is nog niet te laat, want de raad moet de verkoop door het college nog goedkeuren (dat wil zeggen het verlies financieel dekken) en hoeft dat niet te doen. De grote vraag is of de coalitiepartijen eerlijk durven zijn, ook al is dat nu even pijnlijk. Of dat het doel de middelen heiligt, ongeacht de prijs die de belastingbetaler daarvoor betaalt. Als er voor VD80/CDA/Kras ooit een moment is om van standpunt te verschieten, dan is het nu.

Ik heb lang geleden de waardevolle les geleerd dat eerlijk het langst duurt en het doel nooit de middelen heiligt. De coalitie van VD80/CDA/Kras lijkt helaas hun achterhaalde standpunt nog niet los te willen laten. Mijn tip aan hen luidt: Gezegend zijn degenen die leren van andermans fouten. En ze zijn gewaarschuwd. Als ze het negeren, zullen ze er net als ik destijds, nog wel eens lang buikpijn van kunnen krijgen.

Voordelen:

  • Verkoop HHNK leidt op korte termijn tot minder exploitatielasten: besparing 2 á 3 ton per jaar.

Nadelen:

  • Geen oplossing voor het – aldus het college – overbevolkte stadskantoor.
  • Geen ruimte voor ambtenaren uit Zeevang (gepland voor dit jaar).
  • Geen oplossing voor ziekmakende Mgr.Veermanlaan (dat volgens het college in zo’n slechte staat verkeert, dat het zelfs ongeschikt is voor tijdelijke huisvesting en nog dit jaar buiten gebruik wordt gesteld).
  • Raadszaal moet worden gehuurd voor € 40.000 per jaar, excl. verbouwkosten.
  • Verkoop leidt tot enorme kapitaalvernietiging (gekocht voor plm € 3 miljoen, verkocht voor € 1,5 miljoen).
  • Koper betaalt een prijs ver onder de markt- en taxatiewaarde, terwijl koper in verband wordt gebracht met boetes voor prijsafspraken door Autoriteit Consument & Markt (opvolger OPTA en NMa), kennelijk zonder dat dit risico is onderzocht.
  • Er is geen zekerheid dat HHNK voortvarend zal worden verbouwd en dus kan het eindigen als het verpauperde TASE-terrein in Volendam.
  • Noodzakelijke nieuwbouw kost naar verwachting méér dan € 2,5 miljoen en dus méér aan kapitaallasten dan de jaarlijkse besparing van 2 á 3 ton per jaar.

Conclusie

  • HHNK had een oplossing kunnen zijn voor álle nadelen, binnen de begroting.
  • Verkoop van HHNK zónder een oplossing is struisvogelpolitiek.
  • Verkoop van HHNK plús een oplossing kost naar verwachting méér dan ingebruikname HHNK.